امروزه بشر با نیازمندی های جدیدی در حوزه فرهنگ  و تمدن مواجه است که همه ابعاد زندگی وی تحت تأثیر آنها قرار گرفته است .  فرهنگ و تمدنی جهانی شده؛ به مثابه اینکه همه انسان ها در تمام مناطق کره زمین در دهکده ای کوچک می زیند و با یکدیگر ارتباطی تنگاتنگ دارند. ابزار ارتباط در این دهکده به وسیله فناوری‏ های نوین ارتباطی میسر می‏ گردد. کامپیوتر، ماهواره، اینترنت و نسل جدید رسانه ها ، هم اکنون در اختیار همه افراد این دهکده جهانی کم و بیش قرار دارند.

امروزه یکی از مباحث جدید و کلیدی که به صورت موضوعی بین رشته ای وارد فرهنگ لغات شده است، بحث جهانی شدن می باشد. این مفهوم تا اوایل ۱۹۸۰ اعتبار علمی چندانی نداشت ولی از آن به بعد، کاربرد این مفهوم کاملاً جهانی شده است. مفهوم جهانی شدن از لحاظ ایدئولوژی شبهه انگیز است. زیرا همانند مفهوم نوگرایی (مدرنیسم) که قبلاً مطرح بود، توجیه­ کننده این اندیشه است که گسترش فرهنگ غربی و جامعه سرمایه داری محصول نیروهایی است که از کنترل انسان خارجن هستند و در جهت تغییر جهان عمل می کنند. این واقعیتی کتمان­ ناپذیر است که مرحله جهانی شدن با این تحولات همراه است.(آفتاب، ۱۳۹۳)

درمورد پیشینه فلسفی و تاریخی جهانی شدن باید گفت که  به­ عقیـده هگل، هر چیزی هنگـامی که ضرورتاً از مرحلـه­ ای به مرحله دیگری می ­رود، پیشینه تاریخی خود یا فرایندی را که به آن حرکت در رسیدن به مرحله بعد انجامیده است، در درون با خود حمل می کند. وقتی نظامی برمی ­افتد و نظامی دیگر جانشین آن می­ شود، نظام جدید جبراً حاوی عناصری از نظام قدیم به صحنه می­ آید و در سیر تکاملی خود باید آن عناصر را به سطح یا سنتزی بالاتر برساند. طبق فلسفه هگل، هر روندی همواره حاوی گام هایی است که به آن انجامیده است. سئوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا ما با پدیده نوینی روبه ­رو هستیم که از گذشته گسست کامل دارد؟یا اینکه روندی است که ریشه در اعماق تاریخ دارد؟ اگر با نگرشی تاریخی به سیر و حرکت زندگی بشر نگاه کنیم، می­ توانیم مفهوم جهانی شدن یا جهان ­باوری را در این تطور تاریخی به­ نحوی بیابیم. شاید در مقام اندیشه برای نخستین بار مکتب صوفی ­گرایان و مخصوصاً رواقیان پس از ارسطو اولین کانون اندیشه­ هایی بود که در برابر پیوندهای جهانی و محلی، برادری همه انسان ها یا مفهوم «جهان وطنی» را مطرح نمود. اندیشه دینی مسیحیت نیز به­ دنبال ایجاد یک جهان صلح­ آمیز بود. کاتولیک ریشه در کلمه ای دارد که می توان از آن به «جهانی شدن» تعبیر کرد که می­ خواهد اندیشه مسیحیت را به­ عنوان یک باور عامّه در سراسر دنیا به شعار صلح و دوستی مبدل کند. دین اسلام نیز به­ عنوان آخرین مکتب آسمانی داعیه­ ای جهان شمولی داشته و مکتب خود را مایه سعادت کل بشریت، فارغ از هر نژاد و ملیت و مرزی می­ داند و بر این نکـته تأکید دارد که قوانین آن برای همه جهانیان است. فلسفه علم به ما می­ آموزد که بستر اصلی تغییرات یک پدیده در درون و به دلیل رشد و تغییرات حاصل از کنش و واکنـش­ های عناصر عمـده درونی تشکیل دهنده آن پدیده قـرار دارد، با ایـن وجود باید برای درک تغییرات یک پدیده توجه اصلی را به تحولات و عناصر حاکم بر تحولات درونی آن پدیده مبذول نمود. در این راستا نگرشی اجمالی به تحولات بعد از قرون وسطی در غرب ضروری می ­نماید؛ پس از خاتمه یافتن قرون وسطی ما وارد عصری می­ شویم که به عصر رنسانس  از آن یاد می ­شود، عصری که بنا به عقیده برونوفسکی سرچشمه دنیای مدرن است.

نوشته : شیده شادلو

منبع : سایت مجمع عمومی مدیران دبیرخانه های نظام اداری کشور